“Ik zit altijd op het randje, ik slaap slecht, ik heb vaak hoofdpijn en ik vraag me af waar ik met dit alles heen ga,” zegt Lander. “Maar toch heb ik geen burn-out, want ik doe mijn werk graag, en ik functioneer gewoon goed. Het is gewoon te veel. Veel te veel.” 

Een nieuwe term beschrijft dit gevoel van (altijd) op de rand van een burn-out staan: het heet burn-on en beschrijft precies die mensen die, zoals Lander, zoveel bereiken dat ze permanent gestrest en uitgeput zijn – maar toch functioneren. Mensen die blijven branden in plaats van uit te branden.

De term werd bedacht door Timo Schiele en Berndt te Wildt in hun boek “Burn-on: Immer kurz vorm Burn Out”. Schiele is hoofdpsycholoog in een kliniek voor psychosomatiek. Te Wildt is hoofdarts aan het universiteitsziekenhuis voor psychosomatische geneeskunde en psychotherapie aan de Ruhr-universiteit.

‘Burn-on’ kenmerkt zich volgens hen door “niet kunnen uitschakelen en dwangmatig gericht zijn op werkprestaties en zelfverbetering terwijl je je eigenlijk permanent ontoereikend voelt”. En Mieke Lannoey, ervaringsexperte in burn-out, auteur en psychiatrisch verpleegkundige treedt hen bij.

In tegenstelling tot een burn-out, waarbij je op een gegeven moment totaal niet meer verder kunt, zou een burn-on doorgaans niet tot uitvallen leiden.

Je blijft wel functioneren, maar van levenskwaliteit is nog weinig sprake.

Want alles wat functioneel is krijgt voorrang op wat vreugde brengt, waardoor je vervreemdt van jezelf. Je kan niet meer genieten en écht voor jezelf zorgen.

Wat is het verschil tussen burn-out en burn-on?

Gebrek aan energie, gebrek aan gedrevenheid, een grote innerlijke afkeer van werk – dit zijn typische tekenen van een burn-out. “Met het burn-on syndroom ziet het er iets anders uit,” zegt Timo Schiele. “De mensen die erdoor worden getroffen identificeren zich nog steeds sterk met hun werk en blijven functioneren in hun dagelijks leven. In werkelijkheid staan ze echter in het rood. Maandenlang, soms jarenlang.”

Terwijl burn-out patiënten allang uit het dagelijks leven zijn gevallen, simpelweg omdat niets meer werkt, hebben mensen met het burn-on syndroom grote moeite om uit hun hamsterwiel te stappen, weet Schiele: “Ze horen niet graag dat ze iets moeten veranderen.” 

Burn-on is nog zo nieuw dat er geen studies of zelfs maar cijfers bestaan. “Maar het betekent veel voor de getroffenen dat er een term is voor wat zij innerlijk ervaren,” zegt Schiele. “Zo kunnen ze erover praten omdat ze zichzelf herkennen en in het beste geval de moed opbrengen om met hun welzijn om te gaan.”

Dus wie zich uitgeput voelt en gericht is op verplichtingen maar toch niet crasht, heeft misschien een ‘burn-on’. Dan ben je chronisch net niet aan het instorten omdat presteren zo belangrijk voor je is. Je functioneert wel, maar je ziet af.

Wat zijn de knipperlichten voor een burn-on?

Typische waarschuwingssignalen van de zogeheten burn-on zijn slecht slapen, voortdurend bezig zijn met werk of to do’s, twijfelen aan jezelf waardoor je nog meer perfectionisme aan de dag legt, je naar binnen keren, alle fijne dingen in je leven verwaarlozen en confrontaties vermijden.

Het belangrijkste onderliggende patroon voor een burn-on is perfectionisme. Meteen ook de voornaamste voedingsbodem voor een burn-out.

Een knipperlicht is ook dat gevoel dat je hoopt op de een of andere manier de week door te komen en op adem te komen in het weekend. Het leven van weekend tot weekend of van vakantie tot vakantie kan een teken zijn van burn-on.

Als het gaat over de oorzaken en de aanpak zijn er geen grote verschillen met burn-out. Werk aan het bevrijden van je overmatig perfectionisme, leer te ‘ontprikkelen’ en vraag je af of je alleen maar als ‘een presteerder’ door het leven wil gaan.

Schiele en te Wildt schreven hun boek omdat ze in hun kliniek steeds vaker patiënten met uitputtingsdepressie zien die niet passen in de categorie burn-out. “Het meest opvallende is dat zij niet instorten”, zegt te Wildt. “Ze zijn diep uitgeput, maar gaan desondanks elke dag naar hun werk.”

Ze zorgen ervoor dat het werk loopt, organiseren hun gezin perfect en proppen ook hun privéleven in een strak schema en ritme. En ze zijn ervan overtuigd dat dit is wat een goed leven maakt.

“Maar zelfs het beste werk maakt je ziek als je het niet matig houdt. En een perfect leven zonder vitaliteit en vrije tijd voelt op den duur niet meer goed.”

En Marcel Hendrickx, de wereldexpert wanneer het gaat over perfectionisme, vult aan: “Mensen die aan overdreven perfectionisme lijden, gaan daar uiteindelijk aan ten onder. Een groot verantwoordelijkheidsgevoel en de drang om door te gaan en nooit op te geven vormen de rode loper richting een burn-out.”

Welke symptomen van perfectionisme herken je?

Niet dat je ze allemaal hoeft te herkennen, want van zodra je echt last hebt en stress krijgt door een of meer van deze elementen, loont het de moeite om eraan te werken.

1.    Bevestigingsdrang: je doet er alles aan om anderen gelukkig te maken, je kunt geen nee zeggen, je cijfert jezelf weg en vermijdt conflicten …
2.    De lat (te) hoog leggenvoor jezelf en anderen: je wil de beste medewerker en beste ouder zijn, alles moet perfect zijn …
3.    Faalangst en andere angsten: je laat kansen liggen op het werk, voelt je verkrampt, hebt angst om verlaten te worden, angst om in groep te spreken …
4.    Sterke controledrang: je hebt graag dat de dingen lopen zoals jij wil, je plant en structureert veel, organiseert, maakt to-dolijstjes …
5.    Heel veel denken, vaak piekeren: je negatieve gedachten draaien rondjes, je gaat niet over tot actie, je innerlijke criticus stata op de voorgrond, je analyseert veel,  …
6.    Niet snel tevreden over jezelf: je voelt je klein en onbelangrijk, je bent altijd onzeker over je eigen kunnen, je vergelijkt jezelf met anderen en voelt jezelf dan de mindere, je hebt een laag zelfbeeld …
7.    Uitstelgedrag of net niets kunnen uitstellen waarbij alles direct moet: je bent met onbenulligheden bezig en ervaart dan stress om de deadline te halen, je kan jezelf niet motiveren, je stelt alsmaar uit (procrastinatie) of alles moet direct gedaan worden (precrastinatie)…
8.    Moeilijk kunnen kiezen of beslissen: kiezen is verliezen, je blijft wikken en wegen, je doet lang over een nieuwe aankoop of je kan moeilijk van de menukaart kiezen…
9.    Doorgaan, niet opgeven: je gaat over je eigen grenzen, je bent ziek en toch ga je werken, je bent allergisch aan flauwe mensen, je blijft in een relatie die niet goed loopt…
10.  Te groot verantwoordelijkheidsgevoel: voor je werk, voor je kinderen…, je kan niet delegeren en neemt taken van anderen over …

Kan ik mezelf bevrijden van perfectionisme en uit een burn-on geraken?

Ben jij moe van al dat moeten? Beperkt perfectionisme jouw groei? Wil je met meer vertrouwen in het leven staan, je vrijer voelen om op te komen voor wat jij wil? Wil je echt genieten van alle mooie dingen die je doet, meer innerlijke rust vinden en een burn-on achter je laten?

Dan kan Ontwikkelingsgericht Coachen van Perfectionisme (of OCP®) jou helpen. Het is een krachtige methodiek ontwikkeld door Marcel Hendrickx die je bevrijdt uit de valkuilen van perfectionisme. Dankzij deze methodiek verandert jouw dwangmatig ‘moeten’ in een prettig ‘willen’ en ‘kunnen’. De aan de KU Leuven onderzochte methodiek is gebaseerd op de principes rond interne delen die sterk ons denken, doen en voelen aansturen.

Hoe werkt deze coachingsmethode?

In de coaching werken we met het deel dat het perfectionismepatroon aanstuurt. Dat deel werkt vanuit de linkerhelft (de denkhelft) van onze hersenen. We laten dit deel samenwerken met het deel (in de rechterhersenhelft) dat het vrije kind in ons aanstuurt. Als vrij kind staan we open en ongedwongen in het leven. Het vrije kind voelt zich echt vrij, is enthousiast, blij, helemaal in het moment.

Binnen de OCP-coaching maken we contact met beide delen. We leren ze waarderen en komen tot een samenwerking tussen beide delen. Als beide delen in een echte synergie samenwerken, voelen we harmonie en rust. Er ontstaat een nieuwe kern: ‘Ik ben oké zoals ik ben, zowel mijn innerlijk als mijn uiterlijk – ik zie mezelf graag en zorg goed voor mezelf. Vanuit die overtuiging sta ik in de wereld en ga ik mijn relaties aan.’

Het resultaat? De samenwerking van de interne delen leidt tot de ‘vrije volwassene’, die authentiek en spontaan in de wereld staat. Relaties verbeteren, je ervaart een groter geluksgevoel, je durft jezelf te zijn, je leeft met focus, doorbreekt verslavingen …

Enkele voorbeelden van wat het resultaat kan zijn van een OCP-coachingtraject:

Voor aanvang van het coachingtraject		Na het afronden van het coachingtraject
Nood aan bevestiging en waardering van anderen		Jezelf kunnen bevestigen en jezelf en wat je doet echt kunnen appreciëren
Verwachtingen hebben en ze niet kunnen uitspreken		Met gemak duidelijk kunnen maken wat je van anderen verwacht
Laag zelfbeeld – jezelf en wat je doet niet oké vinden		Blij zijn met wie je bent – jezelf aanvaarden zoals je bent, met je grote en kleine kanten
Niet van jezelf kunnen houden		Echt van jezelf houden en jezelf waarderen
Faalangst en andere angsten		Je laten leiden door zelfvertrouwen
Controledwang		In staat zijn los te laten
Moeite met kiezen of beslissen		Keuzes kunnen maken gebaseerd op denken en voelen
Te groot verantwoordelijkheidsgevoel		Gezonde verantwoordelijkheidszin
Doorgaan zonder je grenzen te respecteren		Gezond evenwichtig engagement
Over je grenzen laten gaan door anderen		Eigen grenzen respecteren en doen respecteren
Piekeren		Mentale rust ervaren
Uitstelgedrag		Zelf vrij kiezen wanneer je een taak uitvoert
Niet voor jezelf mogen en kunnen zorgen		Met plezier zelfzorg opnemen, wetend dat dit alles in je leven ten goede komt
Kans op burn-on en burn-out		Balans in je leven

Hoe verloopt een coachingstraject?

Het coachingstraject om je te bevrijden van perfectionisme bestaat meestal uit vijf à zeven sessies, soms iets meer, soms iets minder. We spreiden de sessies over een periode van 3 maanden.

Bij de start van het traject brengen we jouw perfectionisme concreet in kaart. Jij denkt na hoe het komt dat je dit perfectionisme hebt ontwikkeld. We bespreken ook voorbeelden uit je leven nu. Vervolgens leid ik je als gecertificeerde OCP-coach door een proces dat het vrije kind en de andere delen in verbinding brengt.

Ook in mijn bedrijf?

Organisaties hebben doorgaans graag ‘perfecte’ medewerkers. Want die geven nooit op en gaan pas naar huis als het werk gedaan is. Het zijn makkelijke medewerkers, want ze zeggen nooit neen en doen niet lastig. En hun werk is altijd in orde.

En toch is perfectionisme schadelijk. Want het leidt tot burn-on, burn-out en andere ziektes. En dat wensen bedrijven hun medewerkers natuurlijk niet toe. Perfectionisme beperkt hun groei en maakt hen ziek. Steeds meer organisaties zien dit in en willen hun medewerkers helpen om met meer vertrouwen in het leven te staan, op te komen voor wat zij willen, te genieten van alle mooie dingen die ze doen en meer innerlijke rust te vinden. Om hen van hun perfectionisme te bevrijden, doen ook zij een beroep op een gecertificeerde perfectionismecoach.

Ik herken het perfectionismepatroon en wil mezelf ervan bevrijden, wat doe ik best?

–      Wil je er eerst meer over lezen, lees dan het boek Zeg me dat ik oké ben
–      Wil je graag meer praktische info over een coachingtraject om jezelf te bevrijden van het perfectionismepatroon, neem dan contact op met mij.
–      Wil je voor jouw organisatie een gesprek, een workshop of lezing over perfectionisme, neem dan contact op.

Als gecertificeerd perfectionismecoach (gecertificeerd door Marcel Hendrickx zelf in de OCP-methodiek) help ik jou om jezelf te bevrijden van perfectionisme, om met meer vertrouwen in het leven te staan, op te komen voor wat jij zelf wil, te genieten van alle mooie dingen die je doet en meer innerlijke rust te vinden. Want het leven is te kort om niét te gaan voor het leven dat je wil en dat je verdient! Neem gerust eens contact op voor meer info over coaching.

Inzichten en tips deel ik graag met jou in een wekelijkse mail. Schrijf je daarom nu in via deze link:

Lees verder:
Ga voor de job/loopbaan die je echt wil
Zo leef je meer in het nu (9 tips)
Leef meer als jouw toekomstige zelf

P.S. Verspreid deze info over burn-on en perfectionisme bij jouw kennissen en deel dit artikel gerust omdat je zo helpt mensen bewust te maken.