Januari is het moment bij uitstek waarop mensen hun gewoontes bekijken. Er wordt ‘new year, new me’ van de daken geschreeuwd en mensen gaan zich plots massaal inschrijven bij de fitness. Maar éigenlijk blijkt september de perfecte maand te zijn om met goede voornemens te starten.

Nu dus.

Om je aan je voornemens te houden is er geen advies dat altijd voor iedereen geldt. Want we zijn allemaal verschillend. Dus zorg ervoor dat je veranderingen aanpakt op een manier die bij je past.

Neem jij je voor om betere gewoonten te ontwikkelen?  Dat is een goed idee, want gewoonten vormen de onzichtbare architectuur van ons bestaan. We herhalen minstens 40% van ons gedrag bijna dagelijks, dus als we onze gewoonten veranderen, veranderen we ons leven.

Over hoe je dan je gewoonten verandert, bestaat heel wat advies. Zoals: doe het als eerste in de ochtend. Begin klein. Beloon jezelf. Doe het 30 dagen lang. Maak een lijst. Maar helaas is er geen magische oplossing voor altijd en iedereen. Dat had je allicht al gemerkt.

De belangrijkste stap – en een stap die de meeste gewoontedeskundigen vreemd genoeg negeren – is jezelf te begrijpen. Want zodra we de essentiële aspecten van onze eigen gewoonte-natuur herkennen, kunnen we gewoonten aanpassen aan onszelf.

Het ligt voor de hand om aan te nemen dat als een strategie werkte voor Obama, Steve Jobs of voor de buurman, het ook zal werken voor ons. Maar dat is gewoon niet waar.

Neem nu deze populaire tip: “Om vast te houden aan die [vul maar in] gewoonte, sta vroeg op en doe het als eerste.” Dat is prima advies voor ochtendmensen; maar hoe zit het met avondmensen, die later op de dag energieker en productiever zijn? Avondmensen falen vaak als ze ’s ochtends vroeg een bepaalde gewoonte proberen te volgen. Niet omdat ze lui of ongedisciplineerd zijn, maar omdat ze avondmensen zijn. Die 5 am club? Vergeet het maar!

Net zo wordt ons vaak aangeraden om ons met mate in te spannen en om onszelf af en toe een “cheat” toe te staan. Maar sommige mensen (zoals ikzelf) vinden het veel gemakkelijker om helemaal af te zien van een verleiding, zoals snoep of een videospelletje; voor sommige mensen is het veel moeilijker om een klein beetje te nemen dan om niets te nemen.

Sommige mensen gaan beter een voornemen volhouden door klein te beginnen; anderen door groot te beginnen.

Sommige mensen houden van eenvoud, anderen van overvloed.

Sommige mensen hebben verantwoording nodig; op anderen heeft dat net een tegengesteld effect.

Bij het plannen van gewoonteverandering is het van essentieel belang om te begrijpen hoe verschillend we reageren op verwachtingen. We hebben allemaal te maken met twee soorten verwachtingen: externe verwachtingen die ons worden opgelegd door anderen (een doktersvoorschrift, een deadline op het werk) en innerlijke verwachtingen die we onszelf opleggen (beginnen met mediteren, een septembervoornemen volhouden).

In het “Four Tendencies (Vier neigingen)” kader identificeert Gretchen Rubin vier soorten mensen volgens hoe ze omgaan met gewoonten:

Upholders reageren gemakkelijk op zowel externe als innerlijke verwachtingen: “Ik doe wat anderen van me verwachten – en wat ik van mezelf verwacht.” Upholders vinden het vrij gemakkelijk om hun gewoonten te veranderen.

Questioners trekken alle verwachtingen in twijfel. Zij gaan alleen aan een verwachting tegemoet komen als zij geloven dat die gerechtvaardigd is, dus volgen zij alleen innerlijke verwachtingen: “Als je me overtuigt waarom, dan zal ik volgen.” Om aan een gewoonte vast te houden, hebben zij redenen nodig.

Obligers reageren gemakkelijk op externe verwachtingen, maar hebben moeite om aan innerlijke verwachtingen te voldoen: “Ik stel anderen niet teleur, maar ik stel mezelf vaak teleur.” Om een gewoonte vol te houden, hebben zij externe verantwoording nodig.

Rebels verzetten zich tegen alle verwachtingen, zowel externe als innerlijke: “Ik wil doen wat ik wil, op mijn eigen manier.” Om zich aan een gewoonte te houden, hebben zij keuze en vrijheid nodig.

Denk bijvoorbeeld aan een gewoonte die veel mensen willen aannemen: gezonder eten. Een Upholder slaagt wanneer hij beslist hoe hij wil eten; een Questioner slaagt wanneer zij de redenen voor een bepaald eetplan begrijpt; een Obliger wanneer zijn partner hem elke dag vraagt wat hij als lunch gegeten heeft; een Rebel, wanneer zij denkt: “De voedselbedrijven gaan me niet verslaafd maken aan hun smerige bewerkte voedingsmiddelen.” Mocht je meer willen weten over de Four Tendencies, lees dan hier verder.

We zijn dus allemaal verschillend als het gaat om het beheersen van onze gewoonten. Hoewel ik de voorbije jaren heel wat verschillende strategieën voor gewoonteverandering heb geïdentificeerd, werken de meeste van deze strategieën niet voor iedereen. Maar deze vier strategieën werken toch bijna voor iedereen.

1. Gebruik de “schone lei”.

Wanneer we in een nieuwe situatie terechtkomen, gaan onze oude gewoonten sneller verdwijnen, en vormen zich makkelijker nieuwe gewoonten. Nieuw huis, nieuwe job, nieuwe school, nieuwe relatie? Het is een goed moment om je lunch mee te nemen naar je werk.

2. Maak het makkelijk.

We zijn allemaal gevoelig voor gemak en ongemak, dus maak het makkelijk om goed te doen en moeilijk om fout te gaan. Bewaar gezonde snacks bij je bureau, zodat je de snoepautomaat niet gebruikt. Bewaar junkfood op een hoog, moeilijk te bereiken schap.

3. Houd het bij.

Als we onszelf in de gaten houden, gedragen we ons beter, zelfs als we niet bewust proberen te veranderen. Houd je consumptie bij: hoeveel pintjes, hoeveel koekjes, hoe vaak eet je fastfood in een maand. Weeg jezelf elke dag.

4. Beslis van tevoren.

We hebben allemaal baat bij “als-dan”-plannen om onze goede gewoonten veilig te stellen. Als je naar een feestje gaat, als je op vakantie gaat, als het een feestdag is, wat ga je dan eten? Beslis van tevoren.

Als je nog dit jaar een gewoonte wil veranderen, denk dan aan jezelf. Wat voor persoon ben jij? Wanneer is het je in het verleden gelukt? Wat spreekt je aan? Wat kun je controleren?

Ga er niet van uit dat als je je bureau maar opgeruimd houdt, je net zo productief zou zijn als je rommelvrije collega. Dwing jezelf niet om een takenlijst bij te houden als je het idee alleen al verafschuwt.

Het is eenvoudig om je gewoontes te veranderen – op voorwaarde dat je het op de juiste manier doet.

Overigens is perfectionisme een enorm obstakel om nieuwe gewoontes aan te nemen, en is perfectionisme een ziekmakend patroon dat mensen net verhindert om te zijn wie ze kunnen zijn. Gelukkig kan je jezelf ervan bevrijden. Ontdek er hier meer over.

Lees hier verder over perfectionisme want je kan jezelf ervan bevrijden.

Als gecertificeerd perfectionismecoach help ik jou om jezelf te bevrijden van perfectionisme, om zo met minder keuzestress en met meer vertrouwen in het leven te staan, op te komen voor wat jij zelf wil, te genieten van alle mooie dingen die je doet en meer innerlijke rust te vinden. Want het leven is te kort om niét te gaan voor het leven dat je wil en dat je verdient! Dus neem gerust eens contact op voor meer info over (perfectionisme)coaching omdat je dan de eerste stap zet naar een beter leven.

Inzichten en tips deel ik graag met jou in een wekelijkse mail, schrijf je daarom nu in via deze link:

Lees verder:
Perfectionisme maakt je minder perfect dan je bent
Last van perfectionisme in je job? Vermijd een burnout.
Koop dit boek niet als je teveel tijd hebt

P.S. Tot slot is het een goed idee om op een van deze social media-knoppen te klikken omdat je zo jouw kennissen een plezier doet met deze waardevolle tips. Alvast bedankt.