Om te beginnen een wat verontrustend feit: je kent jezelf niet zo goed als je denkt. Wie je denkt dat je bent, je persoonlijkheidskenmerken, waarom je dingen doet… je perceptie van jezelf kan er ver naast zitten.

Denk je dat je vrienden het met jou eens zijn over hoe je echt bent? Waarschijnlijk zouden ze het meer met elkaar eens zijn over jouw persoonlijkheid dan jij met een van hen.

Jouw idee over je eigen persoonlijkheid komt niet erg overeen met het idee van anderen over je persoonlijkheid. Het hangt wat af van de eigenschap; mensen zijn het bijvoorbeeld meestal met anderen eens over hoe extravert ze zijn, maar over de meeste andere persoonlijkheidskenmerken is de mate van overeenstemming beperkt.

Emma’s oordeel over hoe aangenaam en gewetensvol zij is, correleert dus maar in beperkte mate met hoe aangenaam en gewetensvol haar vriendinnen denken dat zij is. Bovendien zijn andere mensen het onderling meer eens over hoe een ander is, dan dat ze het eens zijn met de beoordelingen van die persoon zelf.

Sommige mensen zouden hier onmiddellijk op uitroepen: “Maar alleen ik weet toch hoe ik echt ben! Ik kan mijn innerlijk zien! Niemand anders heeft die informatie!”

Ja, je hebt veel meer informatie over jezelf dan een vreemde, maar je bewuste geest is net als het internet: heel veel goede informatie en ook heel veel onjuiste informatie.

Op sommige gebieden heb je meer inzicht in jezelf, maar op andere zit je er ver naast. Als je alles uitmiddelt, is de informatie die je over jezelf hebt ongeveer even nauwkeurig als wat een vreemde over je denkt.

Behoorlijk schokkend, niet?

De overmoedige verhalenverteller in je hoofd

En waarom is het zo schokkend? Omdat je bewuste geest in feite een overmoedige verhalenverteller is.

Hoe bepaal je hoe anderen zijn? Je kijkt, je raadt en maakt er een verhaal rond.

Wel, je bewuste geest doet hetzelfde met je onbewuste geest.

We verweven onze bewuste gedachten, gevoelens en herinneringen, ons gedrag, en de reacties van andere mensen op ons tot een verhaal. Dat verhaal geeft, met een beetje geluk, een deel weer van wat we niet kunnen waarnemen: onze onbewuste persoonlijkheidskenmerken, drijfveren en gevoelens.

Bijvoorbeeld: je maakt je kwaad op iemand. Je zegt dat hij het verdient. Daarna eet je iets. En je voelt je veel beter. Je realiseert je dat de ander niet echt fout zat, jij was gewoon chagrijnig omdat je honger had. We voelen emoties en ons bewustzijn probeert uit te zoeken waarom. En soms slaat ons bewustzijn de bal mis.

Jouw automatische piloot

Je denkt dat de stem in je hoofd de baas is. Dat hij elke beslissing neemt. Maar dat is veel minder vaak waar dan je denkt.

Ben je ooit zo in gedachten verzonken geweest tijdens het rijden dat je je nauwelijks de rit naar huis herinnert? En je hebt de auto niet in de prak gereden. Je nam de beslissingen waardoor je veilig thuiskwam zonder er bewust bij stil te staan. In feite rijd/leef je op onbewuste ‘automatische piloot’ tijdens het grootste deel van de dag. Maar je bewuste geest wil overal de eer voor opstrijken.

Je bewuste geest heeft geen perfecte informatie over je onbewuste geest, dus gokt hij. Daarbovenop moet hij ook proberen om je gelukkig te houden. Dus soms komt hij met zeer onnauwkeurige verhalen over jou en de wereld. Verhalen die je vaak kritiekloos accepteert als de “waarheid”. En daarom geef je zijn verhalen soms meer geloof dan je onderliggende gevoelens en eindig je in het soort job waarvan je denkt dat je ervan “zou moeten” houden — maar dat niet doet. Of je raakt betrokken bij het soort persoon waarvan je denkt dat je ervan “zou moeten” houden – maar dat niet doet.

Als het leven moeilijk wordt en je voelt je echt slecht, is weten hoe onnauwkeurig je bewuste geest kan zijn eigenlijk een grote hulp…

Het is niet zo slecht. Echt!

Er is veel onderzoek gedaan naar wat wetenschappers “affectieve voorspellingen” noemen. Dat is een mooie term voor “voorspellen hoe je je in de toekomst gaat voelen.”

Het blijkt dat je er verschrikkelijk slecht in bent. Gevoelens komen van je onbewuste geest. Maar voorspellingen komen van die overmoedige verteller. En het blijkt dat die de neiging heeft om te overdrijven.

Als het moeilijke tijden zijn, zegt je verteller: “We gaan ons altijd slecht voelen! De pijn zal nooit ophouden!”

Geloof je verteller niet.

We hebben de neiging om de impact van toekomstige gebeurtenissen op ons geluk te overdrijven en ook hoe blijvend die impact zal zijn. We hebben de neiging om te denken dat als ons iets ergs overkomt, we ons dan voor altijd, of in ieder geval voor een hele lange tijd, verschrikkelijk zullen voelen.

De waarheid is dat goede dingen ons goed laten voelen en slechte dingen ons slecht laten voelen, maar lang niet zo langdurig als we denken. We zijn veerkrachtige wezens die zo snel als we kunnen herstellen van de valkuilen in het leven.

De volgende keer dat iemand je vertelt dat je overdreven reageert op een slechte situatie, word dan niet boos. Die persoon heeft waarschijnlijk gelijk.

Dus weten dat je een onbetrouwbare verteller in je hoofd hebt, is een goede zaak. De pijn is namelijk niet zo erg als je denkt…

Een stem in je hoofd die je afbreekt, een niet aflatende innerlijke criticus… is een van de mogelijke kenmerken van perfectionisme. En perfectionisme is een ziekmakend patroon dat mensen verhindert om te zijn wie ze kunnen zijn. Gelukkig kan je jezelf ervan bevrijden. Ontdek er hier meer over.

Lees hier verder over perfectionisme want je kan jezelf ervan bevrijden.

Als gecertificeerd perfectionismecoach help ik jou om jezelf te bevrijden van perfectionisme, om zo met minder keuzestress en met meer vertrouwen in het leven te staan, op te komen voor wat jij zelf wil, te genieten van alle mooie dingen die je doet en meer innerlijke rust te vinden. Want het leven is te kort om niét te gaan voor het leven dat je wil en dat je verdient! Dus neem gerust eens contact op voor meer info over (perfectionisme)coaching omdat je dan de eerste stap zet naar een beter leven.

Inzichten en tips deel ik graag met jou in een wekelijkse mail, schrijf je daarom nu in via deze link:

Lees verder:
Perfectionisme maakt je minder perfect dan je bent
Last van perfectionisme in je job? Vermijd een burnout.
Koop dit boek niet als je teveel tijd hebt.

P.S. Tot slot is het een goed idee om op een van deze social media-knoppen te klikken omdat je zo jouw kennissen een plezier doet met deze waardevolle tips: