Wat is er nodig om een optimaal mens te zijn? Al van in de oudheid bestaan er allerlei theorieën over.

Maar zijn deze theorieën juist? In de afgelopen 30 jaar hebben een aantal hedendaagse wetenschappers verschillende aspecten van deze theorieën experimenteel getest. En daardoor krijgen we nu een duidelijker beeld van wat optimaal levende, florerende mensen zijn.

Voor alle duidelijkheid: met “optimaal” geven de wetenschappers geen waardeoordeel, of zeggen ze dat je je leven op een bepaalde manier moet leiden. Het is aan jou hoe je wil leven. In plaats daarvan zeggen ze dat mensen die een optimale gezondheid, groei en geluk schijnen te hebben, bepaalde kenmerken vertonen, en dat wij daarom veel van hen kunnen leren.

Hier vind je zeven wetenschappelijk onderbouwde recepten, om je te helpen op jouw eigen reis naar meer gezondheid, groei, en geluk.

1. Streef naar evenwicht in je basisbehoeften

Een groot aantal studies bevestigt dat mensen behoefte hebben aan autonomie, competentie, betrokkenheid/verbinding, veiligheid en eigenwaarde.

Heb je een hoge mate van autonomie, dan heb je het gevoel dat je de auteur bent van jouw eigen leven. Je voelt je in staat om jouw waarden vrij te uiten en jouw identiteit, talenten en interesses te ontwikkelen.

Scoor je hoog in competentie en eigenwaarde, dan heb je het gevoel dat je goede vooruitgang boekt in het bereiken van jouw doelen, en dat je positieve waardering van anderen krijgt.

Scoor je hoog in betrokkenheid en veiligheid, dan voel je je sociaal verbonden met anderen en heb je het gevoel dat je deel uitmaakt van een veilige gemeenschap.

De belangrijkste tip hier is te streven naar evenwicht tussen deze basisbehoeften. Zonder evenwicht zal het moeilijk zijn om optimaal te leven. Denk bijvoorbeeld aan de workaholic die hoog scoort in autonomie, veiligheid, competentie en gevoel van eigenwaarde, maar heel weinig sociale verbinding heeft met anderen. Ondanks hoge prestaties zal deze persoon waarschijnlijk vatbaar zijn voor gevoelens van vervreemding, droefheid en eenzaamheid.

2. Boek vooruitgang op jouw doelen

Op het pad naar optimaal functioneren, zul je zo effectief mogelijk doelen willen stellen en nastreven. Het is belangrijk dat je het gevoel hebt dat je voortdurend vooruitgang boekt.

Maar dit alleen zal niet voldoende zijn. Gedachteloos om het even welke doelen stellen en bereiken zal je niet gelukkig, gezond of voldaan maken. Het is belangrijk dat de doelen die je stelt een hoge “zelf-concordantie” hebben. Wat is dat? Zelfconcordante doelen zijn doelen die passen bij jouw interesses en waarden. Het zijn doelen die passen bij wie je bent en wat je graag doet.

Doelen nastreven waaraan je plezier beleeft en waarmee je je volledig identificeert geeft een grotere behoeftebevrediging en meer welzijn dan het nastreven van doelen vanwege druk vanuit jouw omgeving en/of interne dwang.

Marc bijvoorbeeld is zeer slim en capabel, en werd door zijn ouders gedwongen om geneeskunde te studeren. Maar door de lange werkdagen krijgt hij geen gevoel van autonomie, en mist hij zijn vrienden.

Of neem Zita die als kind duidelijk talent heeft voor vioolspelen, maar nooit echt plezier beleeft aan wat ze doet en het nooit echt als een deel van haar identiteit ziet. Ook dit zal niet leiden tot optimale gezondheid, groei en geluk.

Daarom is de volgende stap zo belangrijk:

3. Kies je doelen verstandig

Wat voor doelen leiden jou makkelijker tot een optimaal leven?

Extrinsieke doelen – zoals geld, schoonheid en status – hebben de neiging om je minder gelukkig te maken.

Terwijl intrinsieke doelen – zoals intimiteit, gemeenschap en persoonlijke groei – neigen te leiden naar meer geluk.

Maar vaak hebben we meerdere doelen. En daarom…

4. Streef naar innerlijke harmonie

In hoeverre passen jouw verschillende doelen bij elkaar? In hoeverre passen ze bij jouw basisbehoeften autonomie, competentie, betrokkenheid/verbinding, veiligheid en eigenwaarde? In hoeverre zijn jouw doelen vrij gekozen? En in hoeverre geven ze uitdrukking aan jouw waarden?

In een studie ontdekten Ken Sheldon en Tim Kasser dat hoe meer de doelen van mensen op die manier geïntegreerd waren, hoe meer zij zich betrokken voelden bij zinvolle activiteiten zoals het helpen van anderen of het nadenken over de toekomst.

Mensen met een dergelijke innerlijke harmonie rapporteerden ook hogere niveaus van zelfwaardering, openheid voor nieuwe ervaringen, vitaliteit, tevredenheid met het leven, zelfverwezenlijking, positieve stemmingen, en minder negatieve stemmingen. Deze mensen voelden zich ook positiever over hun verschillende levensrollen.

Innerlijke harmonie brengt dus heel wat positiefs met zich mee. Maar soms kan het zijn dat jijzelf (of jouw omgeving) die harmonie in de weg staat. Daarom wil je ook het volgende:

5. Verander problematische aspecten van jezelf of jouw wereld

Hoe vaak hoor je niet het advies om gewoon “jezelf te zijn”, of “trouw aan jezelf”? Maar dit advies is misleidend. Want sommige aspecten van onze persoonlijkheid, zoals angst of onvriendelijk zijn, kunnen regelrecht in de weg staan van een optimaal mens worden.

Het advies hier is dus om niet gedachteloos alle aspecten van jezelf in de wereld te zetten, maar te werken aan het naar boven halen van die karaktersterkten en deugden die je het beste zullen helpen je doelen te bereiken.

Voor de duidelijkheid: ook al wordt een en ander beïnvloed door je genen, dit betekent niet dat jouw persoonlijkheid niet kan veranderen. Wezenlijke veranderingen in persoonlijkheid en geluk bereik je door onder meer het stellen en nastreven van zelfconcordante doelen, het aannemen van positieve strategieën om met stress om te gaan, het aannemen van positieve denkwijzen en houdingen, en het aannemen van gedrag waarvan bekend is dat het geluk verhoogt.

6. Neem verantwoordelijkheid voor je doelen en keuzes

Een gemeenschappelijk thema van de grote existentiële filosofen is dat we verantwoordelijkheid moeten nemen voor onze keuzes. Neem eigenaarschap van je zelf-concordante doelen. Want alleen jij kunt jezelf en je leven echt veranderen.

Nadat je hebt besloten welk doel je wilt nastreven, omarm je dat doel met heel je wezen, en stem je je identiteit bewust af op het doel. Dat is het verschil tussen “ik vind het plezant om een gedicht te schrijven” en “ik ben een dichter”.

Dit betekent echter niet dat je star moet zijn in het koste wat kost handhaven van je zelf-concordante doelen. Soms blijkt dat je een doel hebt dat uiteindelijk tegen jouw identiteit, talenten en basisbehoeften werkt. Dat brengt ons bij de volgende stap.

7. Wees bereid om je doelen te veranderen als dat nodig lijkt

Ontwikkel een vertrouwen in je eigen vermogen om te weten wat belangrijk voor je is, en wat essentieel voor je is om een meer vervullend leven te leiden. We hebben allemaal wel eens dat “knagende gevoel dat er iets niet klopt” ervaren. Optimale mensen luisteren naar dat knagen.

Mensen hebben de neiging om over een langere periode in de richting van intrinsieke doelen te bewegen (bijv. emotionele intimiteit, persoonlijke groei, maatschappelijke bijdrage) en/of weg van extrinsieke doelen (bijv. materiële bezittingen, fysieke aantrekkelijkheid, sociale populariteit). Mensen hebben echt wel een idee over wat voor soort doelen het meest gunstig zijn voor hun geluk.

Dus: vertrouw op jezelf om een doel te laten varen als het niet langer geschikt is voor je groei. Jij, en jij alleen, hebt de macht om je doelen te herzien als gevolg van nieuwe informatie. Wanneer jouw doelen niet meer passen bij je evoluerende zelf, of jouw basisbehoeften, verander ze.

Dat brengt ons bij nog een extra suggestie om een optimaal mens te worden.

Extra stap. Overstijg jezelf

Een optimaal mens worden kan je nog makkelijker maken door te streven naar doelen op een hoger niveau, die je in staat stellen iets te dienen buiten jezelf.

Je maakt deel uit van een of meer grotere gehelen, waaraan je een bijdrage kan leveren. Zoek dus niet alleen naar dingen die nuttig voor jezelf zijn, maar wees ook nuttig voor anderen.

En een van de allerbeste manieren om te investeren in jouw eigen geluk en vooruitgang in het leven, is het investeren in jezelf via een coach. Een geschikte coach kan je begeleiden in het vinden een goede richting in jouw loopbaan, in het bevrijden van overdreven perfectionisme, in het ontwikkelen van jouw zelfvertrouwen, in het bereiken van het volgende niveau in jouw leven. Hier lees je meer over mij en hoe je contact kunt opnemen.

Want het leven is te kort om niét te gaan voor het leven dat je wil en dat je verdient!

Inzichten en tips deel ik graag met jou in een wekelijkse mail. Schrijf je daarom nu in via deze link:

Lees verder:
Onbeperkte relaxatietherapie bij je thuis
Perfectionisme maakt je net minder perfect
Wil je werk maken van optimaal werk: een job waarin je zin hebt?

P.S. Wil je jouw vrienden én mij een plezier doen, deel dan dit artikel via de Facebook, LinkedIn of Pinterest-knop. Alvast bedankt!