Je stuurt een sms’je naar een vriendin. En je wacht op een antwoord. Dat niet komt.

Je post een mooie vakantiefoto van jezelf op Facebook. Maar niemand ‘vindt het leuk’.

Afgewezen worden doet pijn.

Sommige mensen krijgen dat gevoel wanneer er geen reactie komt op hun sms’je of Whatsapp-berichtje. Of wanneer er geen ‘likes’ komen op een bericht op sociale media.

Maar er zijn ook zwaardere afwijzingen waarmee we geconfronteerd kunnen worden: een partner die je verlaat, een ontslag, afgewezen worden door vrienden of familie omwille van levenskeuzes.

Of de afwijzing die we ervaren nu groot of klein is, het doet altijd pijn, en meestal meer dan we verwachten.

Maar waarom? Waarom zitten we er zo mee dat een goede vriendin de vakantiefoto die we op Facebook hebben gezet niet ‘leuk vindt’? Waarom verpest het onze stemming? Waarom maakt zoiets schijnbaar onbelangrijks ons boos op onze vriendin, en geeft het ons een slecht gevoel over onszelf?

Welnu, onze hersenen zijn erop ingesteld om op die manier te reageren. Wetenschappers plaatsten mensen in fMRI-scanners en vroegen hen om zich een recente afwijzing te herinneren. Ze ontdekten iets verbazingwekkends.

Wanneer we een afwijzing ervaren, worden dezelfde gebieden van onze hersenen geactiveerd als wanneer we fysieke pijn ervaren. Daarom doen zelfs kleine afwijzingen meer pijn dan we denken, omdat ze letterlijke (weliswaar emotionele) pijn opwekken.

Maar waarom werkt ons brein op deze manier?

Het begon toen we als jagers en verzamelaars in stammen leefden. Omdat we niet op ons eentje konden overleven, betekende verstoting uit onze stam in feite een doodvonnis. Daardoor ontwikkelden we een vroeg waarschuwingsmechanisme om ons te waarschuwen wanneer we het gevaar liepen ‘van het eiland te worden geschopt’ door onze stamgenoten – afwijzing dus. Mensen die afwijzing als pijnlijker ervaarden, hadden meer kans om hun gedrag te veranderen, in de stam te blijven, en hun genen door te geven.

Maar er is meer. De grootste schade die afwijzing veroorzaakt is meestal aan onszelf te wijten. Onze natuurlijke reactie op gedumpt worden of als laatste gekozen worden voor een team is om heel kritisch te zijn naar onszelf. We schelden onszelf uit en klagen over onze tekortkomingen. Met andere woorden: net wanneer ons gevoel van eigenwaarde het meeste pijn doet, beschadigen we het nog meer. We duwen onszelf nog wat dieper in de put. Dit is emotioneel ongezond en zelfvernietigend, maar toch heeft ieder van ons het wel eens gedaan.

Het goede nieuws: er zijn betere en gezondere manieren om op afwijzing te reageren. Dingen die je kan doen om de ongezonde reacties in te perken, jouw emotionele pijn te verzachten en jouw gevoel van eigenwaarde weer op te bouwen.

Zo doet afwijzing minder pijn

1. Stop zelfkritiek

Hoe verleidelijk het ook is om na een afwijzing al je fouten op te lijsten, en hoe natuurlijk het ook lijkt om jezelf te straffen voor wat je ‘fout’ hebt gedaan – doe het niet! Bekijk objectief wat er is gebeurd en bedenk wat je in de toekomst anders zou moeten doen. Maar er is geen enkele goede reden om straffend en zelfkritisch te zijn terwijl je dat doet.

2. Neem afwijzing niet altijd persoonlijk

Een andere fout die we vaak maken is om aan te nemen dat een afwijzing persoonlijk is. De meeste afwijzingen, of ze nu romantisch, professioneel, en zelfs sociaal zijn, zijn te wijten aan omstandigheden. Zoeken naar je eigen tekortkomingen om te proberen begrijpen waarom het niet ‘werkte’ is onnodig en misleidend.

3. Bevestig je eigenwaarde

Wanneer je gevoel van eigenwaarde een klap krijgt, is het belangrijk om jezelf eraan te herinneren wat je te bieden hebt, in plaats van je tekortkomingen op te sommen. De beste manier om je gevoel van eigenwaarde op te krikken na een afwijzing is door die aspecten van jezelf te bevestigen waarvan je weet dat ze waardevol zijn.

Tip: Maak een lijst van vijf kwaliteiten die je hebt en die belangrijk of betekenisvol zijn – dingen die je een goede potentiële partner maken (je bent bijvoorbeeld ondersteunend of emotioneel beschikbaar), of een goede vriend (bijvoorbeeld, je bent loyaal of een goede luisteraar), of een goede werknemer (bijvoorbeeld, je bent verantwoordelijk of hebt een sterke werkethiek).

Kies er dan een uit en schrijf snel een alinea of twee over (schrijf, doe het niet alleen in je hoofd) waarom die kwaliteit belangrijk is voor anderen. Door op deze manier emotionele eerste hulp toe te passen, geef je je gevoel van eigenwaarde een boost, verminder je jouw emotionele pijn en bouw je aan je zelfvertrouwen om verder te gaan.

4. Vergroot gevoelens van verbondenheid

Als sociale dieren moeten we ons gewild en gewaardeerd voelen door de sociale groepen waarmee we verbonden zijn. Afwijzing destabiliseert onze behoefte om erbij te horen, waardoor we ons onrustig gaan voelen.

Daarom moeten we onszelf eraan herinneren dat we gewaardeerd en geliefd zijn, zodat we ons meer verbonden en geaard voelen. Als je collega’s op je werk je niet hebben uitgenodigd voor de lunch, ga dan iets drinken met de leden van je tennisteam. Als jouw kind wordt afgewezen door een vriendje, maak dan een plan om zo snel mogelijk een andere vriend te ontmoeten. En als een afspraakje jouw sms’jes niet beantwoordt, bel dan je (groot)ouders en herinner jezelf eraan dat alleen al jouw stem vreugde brengt bij anderen.

5. Bevrijd jezelf van perfectionisme

Een buitenmatige angst voor afwijzing is een mogelijk gevolg van het patroon van perfectionisme. Gelukkig zijn er manieren om je te bevrijden van dat overmatige perfectionisme en die bevestigingsdrang. Ontdek hier meer over perfectionisme.

Afwijzing is nooit gemakkelijk, maar als je weet hoe je de psychologische schade die het veroorzaakt kunt beperken, en hoe je je gevoel van eigenwaarde weer kunt opbouwen als het gebeurt, zal je er sneller bovenop komen en met vertrouwen verder gaan als het tijd is voor je volgende afspraakje of sociale gebeurtenis.

Als gecertificeerd perfectionismecoach help ik jou om je te bevrijden van het patroon van overdreven perfectionisme en bevestigingsdrang en om zo stappen vooruit te zetten richting jouw droomleven.

Want het leven is te kort om niét te gaan voor het leven dat je wil en dat je verdient!

Inzichten en tips deel ik graag met jou in een wekelijkse mail. Schrijf je daarom nu in via deze link:

Lees verder:
Een laag zelfbeeld? Pas deze 7 tips toe
Vriendelijker zijn voor jezelf: 7 manieren
Perfectionisme maakt je minder perfect dan je bent
Kies voor jouw eigen geluk in je loopbaan

P.S. Wanneer je tot hier hebt gelezen en dit een waardevol artikel vindt, deel het dan nu via de Facebook, LinkedIn of Pinterest-knop omdat je er zo jouw vrienden mee inspireert. Dankjewel!