Een rustige avond in de stad, de straten zijn leeg, en je hebt net wat bankbiljetten uit de muur gehaald. Opeens sta je oog in oog met een gewapende overvaller.

De meeste mensen zouden verstijven van angst of hun geld zonder slag of stoot afstaan. Maar niet Moishe, een personage uit een oud verhaal. Hij blijft kalm en denkt snel na.

“Neem mijn geld maar,” zegt Moishe rustig, “maar doe me een plezier: schiet een gat in mijn hoed, anders gelooft mijn vrouw niet dat ik echt beroofd ben.”

De overvaller, die zich superieur voelt en dit als een spel beschouwt, gooit de hoed in de lucht en schiet er een kogel doorheen.

“Dank je,” zegt Moishe. “Maar weet je, het lijkt nog geloofwaardiger als je ook wat kogels door mijn jas schiet. Dan lijkt het net alsof ik in een gevecht met een bende ben geraakt. Mijn vrouw zou me anders een lafaard noemen.”

De overvaller, die nog steeds denkt dat hij de situatie onder controle heeft, schiet meerdere keren door Moishe’s jas. Wanneer Moishe om nog meer schoten vraagt, zegt de overvaller: “Sorry, ik ben door mijn kogels heen.”

Dat is het moment waarop Moishe’s glimlach zijn listigheid verraadt. “Dat is precies wat ik wilde weten! Geef nu mijn geld terug én wat extra’s voor de hoed en jas die je hebt beschadigd. Anders sla ik je bont en blauw.”

De overvaller, volledig overrompeld, gooit snel het geld neer en rent weg. Moishe loopt verder, met zijn geld én een goed verhaal voor thuis.

Hoe Moishe’s slimheid zijn leven redde: lessen in praktisch verstand

Wat maakte Moishe zo effectief in deze situatie?

Het was niet alleen moed of humor; het was zijn praktisch verstand, of zoals Aristoteles het noemt: phronesis.

Dit is meer dan slimheid. Het is een combinatie van wijsheid, rationele wijsheid en actiegerichtheid.

Praktisch verstand: de vaardigheid om snel en effectief te handelen

Praktisch verstand draait om weten wat te doen in een specifieke situatie.

Het is de kunst van het handelen, gebaseerd op inzicht en ervaring.

Aristoteles beschreef het als de meesterdeugd omdat het de andere deugden in balans houdt. Te veel moed kan leiden tot roekeloosheid en te veel loyaliteit tot blinde gehoorzaamheid. Praktisch verstand helpt je om die balans te vinden.

1. Ken je doel, of blijf doelloos ronddwalen

Om praktisch verstand toe te passen, moet je eerst weten wat je doel is in elke situatie. Een van mijn coachees, Sara, was een gedreven marketingmanager die verstrikt raakte in dagelijkse taken en haar echte doel uit het oog verloor: strategieën ontwikkelen en haar team inspireren. Ze begon prioriteiten te stellen en te focussen op haar kernactiviteiten. Binnen enkele maanden zag ze haar werkdruk afnemen en haar resultaten verbeteren.

Oefening: Pak nu pen en papier en schrijf je belangrijkste doel op in je huidige situatie. Houd dit doel voor ogen bij elke beslissing die je deze week neemt.

2. Vertraag om betere keuzes te maken

Daniel Kahneman ontdekte dat impulsieve beslissingen vaak tot fouten leiden. Mensen nemen vaak te snel beslissingen op basis van intuïtieve indrukken. Door bewust te vertragen en te analyseren, kun je betere keuzes maken.

Oefening: Bij je volgende belangrijke beslissing, stel jezelf drie vragen:

• Wat zijn de feiten?
• Wat is de context?
• Hoe voelen anderen zich hierbij?

Door deze vragen te beantwoorden, krijg je meer inzicht en kun je effectiever handelen.

3. Groei door reflectie: leer van je ervaringen

Aristoteles geloofde dat praktisch verstand wordt ontwikkeld door ervaring. Een van mijn coachees, Tom, was projectmanager en plande te strak zonder rekening te houden met onverwachte vertragingen. Na elke projectvergadering begon hij te reflecteren: Wat ging goed? Wat kon beter? Binnen enkele maanden zag hij zijn vaardigheden sterk verbeteren.

Tip: Houd na elke werkvergadering of feedbackgesprek een kort reflectiemoment. Vraag jezelf: Wat had ik anders kunnen doen voor een beter resultaat?

4. Actie is de sleutel: begin, hoe klein ook

In zijn Nicomacheïsche Ethiek benadrukte Aristoteles dat wijsheid zonder actie nutteloos is. Veel mensen weten wat ze zouden moeten doen, maar handelen niet.

Een van mijn cliënten, Janine, wist dat ze haar carrière wilde veranderen, maar bleef uitstellen. We stelden een actieplan op met kleine stappen. Binnen een jaar had ze de baan van haar dromen gevonden.

Vraag jezelf af: Wat kun je NU meteen doen, zonder uitstel?

5. Blijf flexibel: observeer, pas aan en handel

In onze complexe wereld zijn regels vaak rigide en beperken ze ons vermogen om effectief te reageren op onverwachte situaties. Praktisch verstand leert ons om constant te evalueren, aan te passen en te handelen.

Oefening: Plan een vast moment in de week dat voor jou werkt om te reflecteren op je acties en beslissingen. Wat werkte goed? Waar kun je flexibeler zijn?

Uitmuntendheid is geen daad, maar een gewoonte

Aristoteles zei: “Uitmuntendheid is geen daad, maar een gewoonte.” Praktisch verstand ontwikkelen is een gewoonte die je elke dag kunt cultiveren.

Begin vandaag met één kleine actie. Daag een vriend of collega uit om samen te reflecteren op jullie ervaringen. Door dagelijks te oefenen, zie je niet alleen verbetering in je eigen beslissingen, maar inspireer je ook anderen.

Praktisch verstand is geen magische eigenschap. Het is iets wat je kunt ontwikkelen door bewust te handelen, te reflecteren en te leren van je ervaringen. Start nu en zie het verschil zelf.

Als loopbaancoach, perfectionismecoach en personal breintrainer help ik mijn cliënten om zelfvertrouwen te ontwikkelen en via kleine stappen naar een groots en gelukkig leven te gaan. Met de nieuwste mentale technieken kunnen we de gewoontes creëren die jij wil en je leren goede beslissingen te nemen. Dus neem contact op wanneer je meer wil weten over hoe ik je kan helpen je problemen op te lossen en je doelen te bereiken.

Meer inzichten en tips deel ik graag met jou in een wekelijkse mail. Dus wanneer je je realiseert dat je meer uit het leven wil halen, meld je dan nu aan in via deze link omdat je dan elke week een tip krijgt toegestuurd:

Ja, stuur me wekelijks tips

Lees verder:
Onbeperkte relaxatietherapie bij je thuis
Perfectionisme maakt je net minder perfect
Gun jij jezelf een loopbaancoach?

P.S. Wanneer je dit artikel waardevol vindt, klik dan nu op een van de knoppen hieronder omdat je zo ook anderen inspireert met deze tips en inzichten. Of stuur het door naar één iemand die deze inzichten kan gebruiken. Want zo draag je bij aan een betere wereld. Dankjewel!